Bệnh bụi phổi amiang có nguy hại thế nào? Biện pháp điều trị

Bụi amiang là loại bụi nguy hiểm, chúng dẫn tới các căn bệnh bụi phổi amiang, xơ hoá phổi nếu như hít phải lượng bụi amiang vượt quá mức cho phép. Cụ thể tìm hiểu trong bài viết dưới đây. 

Amiang là một nhóm các silicat tự nhiên, chúng có tính chịu nhiệt và các tính chất kết cấu. Được sử dụng rộng rãi trong các ngành công nghiệp: xây dựng, cách điện, đóng tàu, cách nhiệt, điện hạt nhân… 3 loại amiang chính gây bệnh đó là Chrysotile (sợi serpentine), crocidolite, và amosite (amphibole, hoặc sợi thẳng).

Trong quá trình hoạt động, sử dụng Amiang sẽ tạo ra các sợi bụi amiang có kích thước khá nhỏ. Nếu tiếp xúc lâu ngày với các sợi amiang có thể gây ra những căn bệnh nguy hiểm về sau. Thường xuất hiện các căn bệnh nghề nghiệp từ 5 – 20 năm sau khi tiếp xúc với hóa chất gây bệnh.

Người lao động làm việc trong những ngành nghề sử dụng amiang sẽ có nguy cơ mắc bệnh bụi phổi amiang như sau: 

• Sản xuất  các vật liệu xây dựng có sử dụng tấm lợp amiang
• Quá trình nghiền, tán, sàng quặng đá có amiang
• Chải sợi, kéo sợi, dệt sợi amiăng
• Tháo dỡ công trình có dùng amiang
• Sản xuất, chế tạo xi măng amiăng
• Sản xuất các sản phẩm, vật dụng từ amiang

Điển hình như các ngành nghề: 

• Ngành đóng tàu thuỷ
• Sản xuất máy điện hạt nhân
• Các ngành xây dựng sử dụng amiang
• Ngành sản xuất sản phẩm cách nhiệt
• ….

A. Triệu chứng

Sau khi tiếp xúc với bụi amiang khoảng từ 5 đến 20 năm sẽ gây ra các triệu chứng như sau: 

• Khó thở
• Đau, tức ngực, thở khò khè
• Ho khan, ho dai dẳng 
• Ngón tay hình dùi ống
• Ho ra máu

Trong các trường hợp tiếp xúc nhiều và liên tục, có thể sau 5 đến 10 năm sẽ xuất hiện các triệu chứng.

B. Chẩn đoán

Để chuẩn đoán chính xác có phải bệnh bụi phổi amiang hay không, các bác sĩ sẽ dựa vào các cơ sở như sau: 

1. Có tiền sử tiếp xúc với hóa chất gây bệnh
2. Đánh giá thông qua việc chụp X-Quang phổi: khi thấy phổi bị xơ hóa nhu mô có các nốt mờ, dạng sợi s – t – u. Phổi bị vôi hoá, dày màng phổi…
3. Chụp cắt lớp vi tính độ phân giải cao: kết quả màng phổi có đường mờ, nhu mô dạng thô, vôi hóa màng phổi, phổi có hình tổ ong, xơ hoá phổi… 
4. Chức năng hô hấp: Những bệnh nhân mắc bệnh bụi phổi amiang, khi đo thông khí phổi có thể có dấu hiệu thuyên tắc phổi. 
5. Dựa vào các triệu chứng của bệnh: hội chứng hỗ phổi, có đờm, dịch phế nang, phế quản…

C. Biến chứng

Bệnh phổi từ bụi amiang có diễn biến chậm, tuy nhiên những tổn thương ở phổi do bệnh bụi amiăng gây ra khi tiếp xúc nhiều sẽ phát triển thành các biến chứng như sau: 

1. Suy giảm các chức năng của hệ hô hấp: giãn phế quản, viêm phế quản, dày màng phổi, vôi hóa màng phổi, lao phổi… và các tổn thương khác đến hệ hô hấp.
2. Tăng nguy cơ ung thư màng bụng, màng phổi. 
3. Tăng nguy cơ mắc bệnh ung thư phổi: Những người bệnh mắc bụi phổi amiang nếu có hút thuốc lá sẽ có khả năng bị ung thư phổi cao hơn bình thường. 
4. Rối loạn chứng năng tuần hoàn tạo máu như: bệnh bạch cầu lympho, khối u nguyên bào lympho, u tuỷ… 

D. Điều trị

Hiện nay, bệnh bụi phổi amiang vẫn chưa có phương pháp điều trị dứt điểm. Bởi phổi đã xuất hiện các tổn thương và khó có khả năng phục hồi hoàn toàn. Các phương pháp điều trị hiện nay nhằm giúp hồi phục tổn thương và ngăn chặn sự tiến triển của bệnh, hạn chế các triệu chứng cũng như ngăn ngừa các biến chứng.

Các cách điều trị cơ bản như sau: 

• Thực hiện các hoạt động thể thao để kiểm soát hơi thở, điều hoà nhịp thở giúp giảm đi sự khó thở cho người bệnh. 
• Thở bình oxy để cải thiện tình trạng khó thở khi lượng oxy trong máu thấp 
• Tiêm vacxin ngừa các bệnh cúm, phế cầu. Đề phòng tình trạng nhiễm khuẩn và biến chứng hô hấp. 
• Duy trì chế độ ăn uống, chế độ sinh hoạt hợp lý, điều độ, giữ cho cơ thể khoẻ mạnh, tăng sức đề kháng. 

Bụi amiang được phát tán ra từ các ngành nghề xây dựng sử dụng nguyên liệu là amiang. Do vậy, để ngăn ngừa sự phát tán của bụi amiang cần có các biện pháp ngăn ngừa sự phát tán bụi amiăng trong các ngành công nghiệp. Dưới đây là một số biện pháp ngăn ngừa:

A. Trang bị đồ bảo hộ lao động

Trang bị đầy đủ các loại đồ bảo hộ lao động cho công nhân làm việc trong môi trường có bụi amiang như: quần áo bảo hộ, khẩu trang, nón bảo hộ, mặt nạ bảo hộ. Giúp hạn chế tối đa sự tiếp xúc của con người với bụi amiăng trong khi làm việc. Bảo vệ an toàn cho sức khỏe người lao động. 

B. Vệ sinh môi trường nhà máy

Sau quá trình làm việc, bụi amiang có thể bám trên bề mặt hoặc bay lơ lửng bên trong không gian nhà máy. Cần vệ sinh thu gom nhà máy thường xuyên, giúp hạn chế bụi bẩn bám trong không gian nhà máy. Giúp không gian nhà máy sạch sẽ, thoáng mát, giảm thiểu bụi amiang có trong nhà máy. 

C. Hệ thống hút lọc bụi

Sử dụng các hệ thống hút lọc bụi cho các công trình, nhà máy. Hệ thống giúp hút nhanh chóng lượng bụi amiang phát sinh, ngăn chặn sự phát tán của bụi ra môi trường. Đối với các nhà máy phát tán lượng bụi lớn, tại nhiều khu vực có thể lắp đặt các hệ thống hút lọc bụi. Với quy mô nhỏ hơn, có thể sử dụng tủ hút bụi công nghiệp, máy hút bụi túi vải… để thu gom bụi một cách nhanh chóng, tiện lợi.